Bu proteine Apo A-IV adı verilir. Kanda yükselen seviyelerinin, kalp hastalıkları riskinde düşüş ile bağlantılı olduğunu gösteren kanıtlar mevcuttur. Geçtiğimiz yıllarda, Kanada’daki bilim adamları ilk kez bu proteinin, kan trombositlerinin kan pıhtısına dönüşmesini önlediğini göstermiştir. Ayrıca bu proteinin damarların yavaş yavaş tıkayan iltihaplanma koşullarını yavaşlatmada da işe yarayabileceği belirtiliyor.
“Kandaki trombositlerin kanamayı durdurmak için bir araya toplanması ” olarak tanımlanan Trombosit Apolipoprotein A-IV hayat kurtarabilir. Çünkü, hasarlı damarlarda kanamayı durdurabilir. Ancak, genellikle trombositlerin damarlarda kan akışını engellemesi istenmez, çünkü tıkalı kan damarı beyin veya kalpte ise kalp krizi, felç ya da ölüme neden olabilir.
Damar Sertliği ve Tromboz
Felç ve kalp krizi gibi trombotik bozukluklar, dünya çapında ölümün önde gelen nedenleridir. Amerika’da, her yıl yaklaşık 800 bin kişi kalp krizi ve felç geçirmektedir.
Çoğu kalp krizi ve felç, kalbe ve vücudun geri kalanına besin ve oksijen taşıyan damarların iç yüzeyinde plakların biriktiği damar sertliğinden kaynaklanır. Bu plajlar; kolesterol, yağ ve kalsiyum gibi kanda bulunan maddelerden oluşur.
Damar sertliğinin kesin nedeni belirsiz olsa da, yaşamın erken dönemlerde başladığı ve yaşın ilerlemesiyle birlikte hızlandığını gösteren bilimsel kanıtlar mevcuttur. Damarlardaki hasarlı bölgelerde plaklar oluşabilir. Bu plaklar, zamanla sertleşip kalınlaşmasına ve kan damarını daraltmasına neden olur. Sonunda, plaklar patlayabilir ve trombositler yaralanma bölgesinde bir araya gelebilir. Bu, damarı daha da daraltarak kan akışının daha da azalmasına neden olur.
Tromboz, hangi damarın etkilendiğine bağlı olarak göğüste ağrı şeklinde hissedilen anjinaya neden olarak kalp krizi ve felç ile sonuçlanabilir. Ayrıca, bacaklarda derin ven trombozu gibi damarlarda da tromboz meydana gelebilir.
Apo A-IV Proteini Trombositleri Engeller
Pıhtı oluşması için trombositlerin kümelenmesi ve birbirine yapışması gerekir. Bu, yüzeylerinde bulunan reseptörlere bağlanarak tromobsitlere bağlanan bir proteinden yapılmış bir köprü aracılığıyla meydana gelir.
Bir çalışmada, Apo A-IV proteinin yüzeyde bulunan bu reseptörleri engelleyerek ve böylece fibrinojene bağlanmalarını durdurarak kan damarlarında damar sertleşmesini azaltabileceği bulunmuştur. Ayrıca, bu proteinin kan akışını kolaylaştırarak, kan damarlarında tıkanmayı önlemeye yardımcı olabileceği belirtilmiştir.
Doymamış Yağlar ve Kalp Sağlığı Arasındaki Bağlantı
Yapılan araştırmalar, zeytinyağı ve diğer doymamış yağlar içeren gıdaları yedikten sonra, Apo A-IV adı verilen proteinin kan seviyelerindeki yükselmesinin, trombosit hareketliliğini ve bağlanmayı azalttığını; bunun da iltihaplanma, kalp krizi ve felç riskini azaltabileceğini göstermektedir.
Bazı araştırmalar, uyku ile bir bağlantısı olduğunu da bulmuştur. Görünüşe göre, Apo A-IV proteinin en yoğun aktivite seviyesi gece ve en düşük aktivite seviyesi sabahlarıdır. Yani, uyku sırasında bu protein tarafından korunuyoruz. Ve büyük olasılıkla, sabahları uyandıktan sonra kardiyovasküler bir olay yaşıyoruz. Yani, uygun uyku düzeni ile birlikte, zeytinyağı gibi doymamış yağ oranı yüksek yiyecekler felç ve kalp krizi riskini azaltmaya yardımcı olmak için ideal koşullar sağlamaktadır.